Κυπριακά κτίρια μηδενικής ενέργειας: μερος 1, το δίχωρον του παππού μου.

Ξεκινώ μιαν σειρά που αναρτήσεις για τα κτίρια μηδενικής ενέργειας στην Κύπρον. Δεν ξέρω πόσες αναρτήσεις θα φκάλει, αλλά θα ξεκινήσω που τα πιο παλιά τζιαι θα φτάσω στα πιο μοντέρνα.

Την πρώτην ανάρτησην αφιερώννω την στον φίλον τον Γούφην που έφερεν μηχανήν να κόφκει γεώτουβλα άψητα. Με συμπιεσμένην γην. 

Θα ξεκινήσω με τα χωματένα τζιαι τα πέτρενα κτίσματα αναλύοντας τα θερμικά,τζιαι καμνοντας διάφορες προσομοιώσεις για να τα βελτιστοποιήσουμεν τζιαι ενεργειακά, τζιαι από πλευράς άνεσης.

Μιλούμεν για κτίρια μηδενικής ενέργειας λες τζιαι εν κάτι νέον. Πριν το 60 ήταν σχεδόν ούλλα. Το πολλήν-πολλήν να έκρουζεν μια οικογένεια θκυο τρία τάγκια πετρόλαον να βράζει την νύχταν. Υπάρχει όμως μεγάλη διαφορά μεταξύν των νέων κτιρίων μηδενικής κατανάλωσης που τα παλλιά. Θα την καταλάβετε στο τέλος τούτης ή της επόμενης ανάρτησης.

Ξεκινώ λοιπόν με την ανάλυσην του δίχωρου του παππού μου του Βλουρεντζή. Ήταν το σπίτιν που εζωγράφισα στα παραπάνω παιδικά μου σχέδια. Εμείς δεν είχαμεν σπίτιν διότι επιάσαν μας το οι Τούρτζιοι το 63 τζιαι είμαστιν πρόσφυγες που τότες. Δυστυχώς δεν έχω φωτογραφίαν τζιαι ούτε θέλω να φκάλω το σπίτιν στην κατάστασην που εκατάντησεν σήμερα για να την αναρτήσω. Ενώ ήταν έναν όμοφρον αγροτικόν σπίτιν, οι κληρονόμοι του εξηλώσαν το τζιαι εκάμαν το σαν την πουτάναν την ξαξιούν. Εχαλάσαν τους τοίχους που ήταν χτισμένοι με το χώμαν, τζιαι εξαναχτίσαν τες πέτρες με έναν τσιμέττον που μοιάζει με χώμαν για να είναι ιμίσς στερεόν. Το παλλιόν σπίτιν επιβίωσεν με το χώμαν που το 33 ως το 2006 χωρίς να πάθει τίποτε, τζιαι εθέλαν το πιο στερεόν… Αλλάξαν τες διαστάσεις, αλλάξαν τες κλίσεις του ταβανιού, αφαιρέσαν του τον σουβάν τζιαι εκάμαν τες πέτρες εμφανείς για να φαίνεται παραδοσιακόν, εκρύψαν την υπέροχην γυαλλιστήν πράσινην τσιμεττοκονίαν στο πάτωμαν (το κουγρέ που ελάλεν η στετέ μου) τζιαι εβάλαν κιτς μαρμαράκια στυλ  natural stone. Μία γερημία να το θωρείς να κλαίεις.

Δίχωρον, λαλούμεν για έναν μεγάλον δωμάτιον 7-10 Χ 8 μέτρα τζιαι 4-5 μέτρα ύψος. Έχει συνήθως μιαν πόρταν τζιαι θκυό παναχύρκα ξύλενα του Νότου τζιαι έναν του Βορκά. Έσιει τοίχους πέτρενους 50 πόντους πάχος. Το ύψος του κτιρίου εκαθορίζετουν που την καμάραν που έπρεπεν να μπόρει να κλείσει. Πριν το 30, οι αθρώποι εχτίζαν σπίθκια μακρυνάρκα διότι δεν είσιεν βολίτζια πιο μεγάλα που 3-4 μέτρα. Άρα τα σπίθκια ήταν όσον πλαθκειά έθελες, αλλά το βάθος τους εκαθορίζετουν που το μάκρος του βολιτζιού. 

Μετά που το 30, ανακαλύψαν της τέχνην της καμάρας που εβάλλαν μες το κέντρον τζιαι εστερεώνναν έναν βολίτζιν των τεσσάρων μέτρων που την μιάν πάνταν μέχρι τον έναν τοίχον τζιαι έναν που την άλλην μέχρι τον άλλον. Οι οι διαστάσεις του σπιθκιού σύν τα πάχη των τοίχων τζιαι της καμάρας, εφκαίνναν 8 με 10 μέτρα αναλόγως του μάκρους των βολιτζιών. Ήταν τα δίχωρα. Ένας χώρος με εσσωτερικές διαστάσεις 8Χ3-3.5 μέτρα που την μιάν της καμάρας τζιαι ένας άλλος με τες ίδιες διαστάσεις που την άλλην. Τα δίχωρα ήταν συνήθως πέτρενα, αλλά πολλές φορές οι πιο φτωσιοί εχτίζαν την βάσην με πέτρες τζιαι το πάνω του τοίχου με πλιθθάρκα. Το σπίτιν του παππού μου έχτισεν του το ο γαμπρός του ο Παντελής τζιαι έφαεν 1 χρόνον το χτίσει.

Η στέγη ήταν καμωμένη που τα βολίτζια, μιαν στρώσην καλάμια, μιαν στρώσην άσιερον πουπάνω που τα καλάμια, τζιαι μιαν στρώσην χώμαν κόννον τζιαι πουπάνω τα τζιεραμίθκια. Τα φτωχά τα σπίθκια είχαν για πάτωμαν πατημένον χώμαν με άσιερον. Η θκειά μου η Αννού είσιεν έτσι πάτωμαν τζιαι κάθε μεσομέριν εράντιζεν έναν θκυό ποτήρκα νερόν κάμνοντας σχέδια. Έτσι εδρόσιζεν ο τόπος τζιαι έσφιγγεν τζιαι το πάτωμαν να μεν σηκώννει σκόνην. Η στετέ μου η Γριστινού ήταν πιο εχούμενη τζιαι έκαμεν έναν κουγκρέν, μιαν τσιμεττοκονίαν δηλαδή. Ο παππούς μου ο Παντελής που ήταν μάστρος, έριξεν μες τον κουγκρέν κάτι ώχρες τζιαι το πάτωμαν έφκην έναν πανέμορφον χρώμαν γκριζοπράσινον. Καμιά σχέση με το στρατιωτικόν το πράσινον, ήταν κάτι πιο οργανικόν. Για να φαίνεται πιο « αισθητικόν » στον νούν του, να μοιάζει δηλαδή με τζιείνα τους πλουσίους που είχαν μάρμαρα, ερίγαρεν το πάτωμαν τζιαι εφαίνετουν σαν το μαρμαρωμένον, με πράσινα γυαλλιστά μάρμαρα.

Τα παναχύρκα δεν είχαν τζιάμια. Το τζιάμιν ήταν ακριβόν. Είσιεν μόνον 20 πόντους τζιαμούιν πουπάνω που την ξύλενην την πόρταν για να μπαίννει λλίον φώς όταν ήταν τα παναχύρκα τζιαι η πόρτα κλειστά. Είσιεν τζιαι μιαν αρσέραν 20Χ20 πόντους σε ψηλόν σημείον στον βορκάν. Τον σιειμώναν ήταν κλειστή με μιαν σακκούλλαν στοτσιασμένην μέσα τζιαι το καλοτζιαίριν αννοίαν την. Στα 3 μέτρα ύψος είσιεν μιαν σουβάντζαν ύψενην που εκάθουνταν πάνω πιάτα τζιαι κάδρα με φωτογραφίες της Γενοέφας. Στο εσσωτερικόν είσιεν σουβάν ύψενον τζιαι στο εξωτερικόν σουβάν με ασβεστοτσσιμέττον. Έξω το σπίτιν κάθε απρίλλην ασπρογιάζετουν. Μέσα, κάθε θκυο τρία χρόνια.

Δίχωρα πιο πλουσίων οικογενειών είχαν 2 ή τρεις καμάρες μπροστά τζιαι εδημιουργούσαν έναν αννοιχτόν νηλλιακόν μπροστά που το σπίτιν βάθους έναν βολίτζιν τζιαι πλάτους όσον το σπίτιν. Ο παππούς μου δεν ήταν τόσον εχούμενος να έσιει νηλλιακόν.

Αυτόν ήταν το βιοκλιματικόν σπίτιν με θερμομονωμένην οροφήν τζιαι πασιούς τοίχους. Ήταν μηδενικής ενέργειας. Στα πεδινά δεν εκάμναν τσιμινιάν να βράζουν. Τα ξύλα εφυλάαν τα για το μαείρεμαν.

Ας αφήκουμεν όμως τες περιγραφές να δούμεν την θερμικήν του συμπεριφοράν.

Εσιμούλαρα το με έναν λογισμικόν δυναμικής προσομοίωσης. Ιδού το μοντέλλον. Διαφέρει λλίον που τα σχέδια που έκαμνα στο δημοτικόν.

Ειδού τα αποτελέσματα:

Οι θερμοκρασίες του σιειμώνα στο κλίμαν του Δαλιού που κατοικά ο φίλος ο Γούφης. Mε γκρίζον η εξωτερική θερμοκρασία τζιαι με πράσινον η εσσωτερική. Κάμε κλικ πάνω στην γραφικήν παράστασην να την δεις πιο μεγάλην.

Τωρά καταλάβω γιατί ο παππούς μου τζιαι η στετέ μου ετζοιμούνταν τζιαι εξυπνούσαν με τες όρνιχες. Με 12-14 βαθμούς εσσωτερική θερμοκρασίαν που να κάτσεις να κουνουσστίζεις. Από την στιγμήν που εσταμάτας να δουλεύκεις τζιαι να κινείσαι, επάωννες. Την ημέραν μπόρεις να κάτσεις στον νήλιον άμαν έσιει τζιαι να βράσει λλίον το κοκκαλούιν σου. Η στετέ μου άννοιεν διάπλατα τες πόρτες τζιαι τα παναχύρκα του Νότου τζιαι εκάθούμαστιν εις τον νήλλιον μες το σπίτιν που έκοφκεν. Την νύχταν όμως πού να κάτσεις. Έφεφκεν σου η πέτσα σου που την κρυάδαν. Ιδίως άμα εφύσαν. Όπως φαίνεται πας την γραφικήν παράστασην, έσιει μέρες που η εξωτερική θερμοκρασία την ημέραν εν καλλύττερη που την εσσωτερικήν τζιαι εσσύφφερεν να αννοίεις τα παναχύρκα να μπαίννει εκτός που τον νήλλιον τζιαι ο αέρας ο πιο βραστός.

Οι θερμοκρασίες του καλοτζιαιρκού: Όπως θωρούμεν στην γραφικήν παράστασην, η θερμοκρασία μέσα εν αρκετά πιο δροσερή την ημέραν, πάει 35 άμαν έξω πάει 38-40°C, την νύχταν όμως άμαν πάει έξω 22, μέσα κάμεν 27-30. Κάμε κλικ πάνω να την δεις πιο μεγάλην.

Καταλαβαίννετε γιατί ο παππούς μου εφύτεψεν κλίμαν ομπρός που την νότιαν όψην του σπιθκιού. Ο νοσσιός εμπόιζεν τον νήλλιον να μπαίννει μέσα το καλοτζιαίριν που είχεν φύλλα το κλίμαν, ενώ τον σιειμώναν που εππέφταν τζιαι ήταν τζιαι κλαεμένον, ο νήλλιος επέρναν μέσα που την πόρταν άμαν ήταν αννοιχτή. Που τα μέσα του Πρωτογιούνη μέχρι τζιαι τον δεκαπεντάουστον, ο παππούς μου έφκαλλεν την καρκολούν του έξω τζιαι ετζιοιμάτουν πουκάτω που την κλιματαρκάν να μεν τον πιάννει η πυρά. Η στετέ μου ετζιουμάτουν μέσα, αλλά θωρούμεν που την γραφική παράστασην, η θερμοκρασία μέσα εν κάτω που τους 30 βαθμούς που τες 10 τζ΄ύστερα. Το καλοτζιαίριν δεν ετζιοιμούνταν με τες όρνιθες, αλλά εκάμναν παρέαν τους κουκκουφκιάους ώστι να δροσιάσει κατά τες 10. Τζιαι τούτα ούλλα με το φως της λάμπας του πετρολάου. Έναν Candela φως. Ήταν τζιαι η καντήλα των αγίων που έκρουζεν λάδιν τζιαι εκάμναν δύο καντέλα παρέαν. Παρόλον που μετά το 50, είσιεν ρεύμαν η στετέ μου, εν της άρεσκεν να το άφτει τζιαι έαφτεν την καντήλαν  τζιαι την λάμπαν όπως στα νιάτα της. Έκαμνεν τζιαι οικονομίαν. Όι για την οικολοΐαν, απλά για την πούγκαν της. Το ρεύμαν ήταν ακριβόν μέχρι τζιαι το 70. Μια νύχτα φως ήταν έναν κιλόν σιτάριν.

Μηδενικής ενέργειας το κτίριον του παππού μου, αλλά από πλευράς άνεσης ας πούμεν « θα μπορούσεν να ήταν τζιαι καλλύττερον ». Σίουρα πιο άνετον που έξω όταν έκαμνεν πολλήν σιονιάν ή πολλήν πύρουλλον, αλλά όι τζιαι  ντε λουξ.

Αν δούμεν την άνεσην σύφφωνα με την νόρμαν EN 15251, έχει μιαν φάουσαν ώρες που κάμνει κρύον της αρκούδας μες το σπίτιν: 4318 ώρες παρακαλώ κάτω που τα όρια της θερμικής άνεσης (οι μπλέ τελείες), τζιαι 675 ώρες πυράν παραπάνω που το κανονικόν (οι κότσσινες τελείες). Στον άξοναν τον χ παριστάνουμεν την μέσην εξωτερικήν θερμοκρασίαν του αέρα των προηγούμενων 48 ωρών, τζιαι στον άξοναν των ψ την εσσωτερικήν θερμοκρασίαν του αέρα. Η γκρίζα επιφάνεια πάνω στην παράστασην εν το πεδίον όπου ο άθρωπος νοιώθει θερμικήν άνεσην υπό τον όρον ότι δεν είναι σώκλειστος σε δωμάτιον με κλειστά παναχύρκα. 21-25 τον σιειμώναν, 25-32 ανώτατη το καλοτζιαίριν. Στην μέγιστην εξωτερικήν θερμοκρασίαν, τες ημέρες δηλαδή που η μέση θερμοκρασία του εξωτερικού αέρα κειμένεται μεταξυ30-32°, η εσσωτερική του διχώρου που παππού μου εν 27-35°. Όταν έξω κάμνει 5°, μέσα κάμνει 7 με 10.

Οι κληρονόμοι του παππού μου, εκτός που εκάμαν το σπίτιν καραγκιόζην, εβάλαν του τζιαι θκυό άρκοντισια. Σσύφφωνα με το λογισμικόν μου, οι ανάγκες θερμότητας είναι 15’000 kWh θέρμασσην, τζιαι 11’000 kWh ψύξην. Επειδή επιάσαν φτηνά κλιματιστικά, το COP τους εν γύρω στο 2.5 (τα τζιουνούρκα ενεργειακής τάξης Α φκαίννουν ως το 4.5), η κατανάλωση θα είναι 6’000 kWh για την θέρμανσην τζιαι 4’000 kWh για την ψύξην. Αν έβαλλεν κεντρικήν θέρμανσην τον σιειμώναν, ήταν να κρούζει 1800 λίτρα πετρόλαον τον γρόνον. 1800 λίτρα για μιαν κατουρισιάν σπίτιν. Για να φέρει την θερμοκρασίαν των 8-18°C μες τα όρια της άνεσης, δηλαδή 21 την ημέραν τζιαι 19 την νύχταν.

Το σπίτιν του παππού μου ήταν μηδενικής ενέργειας, αλλά με κόστος έναν κρύον της αρκουδας τον σιειμώνα, τζιαι μιαν πυρόκαψην το καλοτζιαίριν, παρόλον το δροσερόν της υπόθεσης σε σχέσην με τες εξωτερικές θερμοκρασίες τζιαι σε σχέσην με τα σύχρονα κτίρια που εν φούρνοι.

Οι αφελείς αρχιτέχτονες τζιαι βιοκλιματικοί σχεδιαστές όταν μιλούν για vernacular architecture εν για αυτόν το πράμαν που μιλούμεν. Ο ιδεαλισμός του κάθε τί του παλλιού δεν είναι δουλειά. Το να επικεντρώννουμεν στο ότι το καλοτζαίριν το κτίριον εν κάπως δροσερόν δεν σημαίνει ότι παρέχει τζιαι θερμικήν άνεσην. Ο χρόνος έσιει 365 μέρες τζιαι η κάθε μια 24 ώρες. Ο σύχρονος άθρωπος θέλει θερμικήν άνεσην ούλλον τον χρόνον. Ο τρόπος ζωής άλλαξεν τζιαι ο νομαδισμός μέσα στο σπίτιν τζιαι μέσα στην αυλήν για να έβρεις κάπως καλλύττερην θερμικήν άνεσην δεν είναι πλέον αποδεχτή στρατηγική που τους χρήστες του σπιθκιού. Με την στετέ μου εκαθούμαστιν τα βραδάκια στον λίβαν να μας δώκει ο αέρας όστι να κρυάνει το σπίτιν να μπόρεις να τζιοιμηθείς άνετα. Σήμμερα ο κόσμος έσιει κκομπιούτερ, τηλεοράσεις, έξω έχει θόρυβον.

Στην επόμενην ανάρτησην, θα προσομοιώσω το κτίριον αντίς με πέτρες

- με τα πλιθθάρκα που έχουν μέσα άσιερον τζιαι εν πιο θερμομονωτικά

- με τα γεώτουβλα του Γούφη

- με τσιμεττόλιθους 20 πόντους αμόνωτους τζιαι αμίαντους με ψευδοτάβανον για οροφήν (όπως τα προσφυγικά σπίθκια της αυτοστέγασης).

- ασπρογιάζοντας τους τοίχους. Στες σημερινές προσομοιώσεις εσιμούλαρα τα ανασπτρόγιαστα με χρώμαν ασβεστολιθικής ασπτρόπετρας απορροφητικότητας 0.4.

- θα του κάμω νυχτερινόν δροσισμόν τες νύχτες τζιαι κλειστά παράθυρα τζιαι πόρτες την ημέραν.

- Θα του φκάλω μεγάλα παναχύρκα στον νότον για να πολλύνω τα ηλιακά κέρδη τζιαι θα του βάλω διπλά τζάμια.

Άτε, για το action, πέτε μου να δούμε τι νομίζετε ότι θα δώκουν οι προσομοιώσεις;

Με το πλιθθάριν θα εν πιο βραστικά τον σιειμώναν; Θα εν πιο δροσερά το καλοτζιαίριν;

Με τα γεώτουβλα του Γούφη, που δεν εν πέτρα, το σπίτιν εν να ‘ν πιο άνετον;

Πόσους βαθμούς πυράν θα φκάλλει το καλοτζιαίριν τα τσιμεττομπλόκς τζιαι τους αμιάντους;

Πρόθεση μου είναι να συνεχίσω με τες προσομοιώσεις ώς που να γινεί το σπίτιν μηδενικής ενέργειας προσφέροντας πληρην θερμικήν άνεση. Ελπίζω να τα καταφέρω με τα τούβλα του Γούφη που έχουν ελάχιστην ενσωματωμένην ενέργειαν, που δεν αλλοιώννουν την ύλην που χρησιμοποιούν τζιαι οι επόμενες γενιές μπορούν να την ανακυκλώσουν, να την ξαναχρησιμοποιήσουν, να την ξαναπλάσουν...